Έργα για την Πράσινη και Ψηφιακή Αναβάθμιση του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λάρνακας με τη συνεισφορά του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) Κύπρου αντικατοπτρίζει τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας για αξιοποίηση πόρων ύψους €1,2 δισ. που θα διατεθούν στην Κύπρο για την περίοδο 2021-2026, από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) της ΕΕ, που είναι μέρος του έκτακτου μέσου χρηματοδότησης της ανάκαμψης και εξόδου της ΕΕ από την κρίση με την επωνυμία Επόμενη Γενιά ΕΕ (Next Generation EU). Στόχος της Επόμενης Γενιάς ΕΕ είναι η αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας του COVID-19, η βιώσιμη ανάπτυξη, η διασφάλιση της ανθεκτικότητας της οικονομίας της ΕΕ και η προετοιμασία των κοινωνιών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των ευκαιριών της μετάβασης σε μια πράσινη και ψηφιακή οικονομία.

Για την επίτευξη των στόχων του ΜΑΑ, κάθε Κράτος Μέλος έχει καταρτίσει ένα Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), το οποίο περιγράφει και καθορίζει τις επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που πρέπει να υλοποιηθούν κατά την περίοδο 2021-2026. Το ΣΑΑ της Κύπρου βασίζεται σε πέντε Άξονες Πολιτικής. Οι Άξονες Πολιτικής είναι: (1) Δημόσια υγεία και πολιτική προστασία – διδάγματα από την πανδημία, (2) Ταχεία μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία, (3) Ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, (4) Προς μια ψηφιακή εποχή, (5) Απασχόληση, κοινωνική προστασία, εκπαίδευση και ανθρώπινο δυναμικό.

Το ΣΑΑ Κύπρου συμπεριλαμβάνει επένδυση ύψους €7 εκατομμυρίων προς υποστήριξη των προσπαθειών του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λάρνακας (ΣΥΛ) για βελτίωση της εξυπηρέτησης των καταναλωτών, καθώς και για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας του οργανισμού. Η επένδυση του ΣΥΛ εμπίπτει στον Άξονα Πολιτικής 2 και πιο συγκεκριμένα στην Ενότητα 2.3 – «Έξυπνη και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων», που περιλαμβάνει δράσεις στο πεδίο των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης.

Αποστολή του ΣΥΛ είναι η αδιάκοπη παροχή κατάλληλης ποιότητας και επαρκούς ποσότητας νερού σε λογικές τιμές, ενώ παράλληλα έχει να αντιμετωπίσει διάφορες προκλήσεις όπως οι απώλειες νερού και η ανάγκη ανανέωσης των υποδομών και εξοπλισμού. Η επένδυση αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την επαρκή αντιμετώπιση των πιο πάνω προκλήσεων, μέσω της υλοποίησης των εξής παρεμβάσεων: (1) «Κατασκευή νέας δεξαμενής χωρητικότητας 10.000 m3 στην Κλαυδιά» και (2) «Εφαρμογή έξυπνων τεχνολογιών για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του ΣΥΛ». Η υλοποίηση αυτών των παρεμβάσεων θα συγχρηματοδοτηθεί από το ΣΑΑ και από πόρους του ΣΥΛ.

1η Παρέμβαση: «Κατασκευή νέας δεξαμενής χωρητικότητας 10.000 m3 στην Κλαυδιά»

H πρώτη παρέμβαση αφορά την κάλυψη των αναγκών των καταναλωτών σε νερό μέσω της ανέγερσης μιας νέας υδατοδεξαμενής στο χώρο των υφιστάμενων δεξαμενών του ΣΥΛ στην Κλαυδιά. Η νέα υδατοδεξαμενή θα είναι κατασκευασμένη από οπλισμένο σκυρόδεμα. Πέραν της κατασκευής της υδατοδεξαμενής, το έργο περιλαμβάνει καινούριες σωληνώσεις, φρεάτια παρακολούθησης και ελέγχου με παροχόμετρα, διακόπτες και άλλο εξοπλισμό, καθώς και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου. Οι εργασίες για το έργο ξεκίνησαν το 2022 και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2023. Η χρηματοδότηση από το ΣΑΑ για την παρέμβαση αυτή ανέρχεται στα €3 εκατομμύρια και με την ολοκλήρωσή της θα είναι δυνατή η συνεχής παροχή νερού στους καταναλωτές για τουλάχιστον 24 ώρες, στην περίπτωση διακοπής της παροχής.

2η Παρέμβαση: «Εφαρμογή έξυπνων τεχνολογιών για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του ΣΥΛ»

Η δεύτερη παρέμβαση αφορά την εφαρμογή έξυπνων τεχνολογιών στο ΣΥΛ και αποτελείται από τις πιο κάτω δράσεις:

1. Εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος έξυπνων μετρητών, με την αντικατάσταση 25,000 οικιακών υδρομετρητών, με καινούργιους έξυπνους υδρομετρητές. Οι εν λόγω έξυπνοι μετρητές θα εγκατασταθούν σε περιοχές του ΣΥΛ που παρουσιάζουν ψηλό ατιμολόγητο νερό, όπως οι νεοενταχθείσες περιοχές των Δήμων Αραδίππου και Λιβαδιών και θα έχουν τη δυνατότητα καταγραφής και αποστολής της ωριαίας κατανάλωσης νερού των υποστατικών μια φορά την ημέρα σε ειδική πλατφόρμα παρακολούθησης. Το έργο αναμένεται να αποφέρει σημαντικά οφέλη στο ΣΥΛ, αφού καθημερινά μέσω του υπολογισμού του υδατικού ισοζυγίου των περιοχών που θα έχουν εγκατεστημένους έξυπνους μετρητές θα καταστεί δυνατός ο έγκαιρος εντοπισμός διαρροών στο δίκτυο υδατοπρομήθειας. Ταυτόχρονα, το έργο θα αποφέρει σημαντικά οφέλη και στους καταναλωτές που θα έχουν εγκατεστημένους έξυπνους μετρητές, όπως η παρακολούθηση της κατανάλωσης νερού στα υποστατικά τους μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας και η μείωση της πιθανότητας πληρωμής αυξημένων τιμολογίων λόγω του έγκαιρου εντοπισμού διαρροών στα υποστατικά τους.
2. Εγκατάσταση και λειτουργία αισθητήρων ελέγχου της ποιότητας και της πίεσης του νερού σε διάφορα σημεία του δικτύου. Με την εγκατάσταση αυτών των αισθητήρων, το ΣΥΛ θα λαμβάνει σε πραγματικό χρόνο δεδομένα σχετικά με την πίεση και την ποιότητα νερού σε επιλεγμένα σημεία στο δίκτυο, το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα για καλύτερη διαχείριση του δικτύου και έγκαιρη ανίχνευση προβλημάτων.
3. Δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος λήψης αποφάσεων τεχνολογίας Ψηφιακών Διδύμων (Digital Twin Decision Support System), το οποίο θα συνδράμει στη βελτιστοποίηση αποφάσεων για τη λειτουργία, συντήρηση και επέκταση του δικτύου. Όλα τα δεδομένα και οι πληροφορίες από τα υφιστάμενα και μελλοντικά συστήματα του ΣΥΛ (έξυπνοι μετρητές, αισθητήρες, τηλεμετρία, συστήματα γεωγραφικών πληροφοριών (GIS) κ.ά.), θα ενσωματώνονται στο εν λόγω σύστημα και σε συνδυασμό με τη χρήση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence Τools), και υδραυλικών και ποιοτικών μοντέλων, θα παρέχονται δυναμικές πληροφορίες για τη ροή, την πίεση και την ποιότητά του νερού στο δίκτυο. Μέσω αυτού του εργαλείου, το ΣΥΛ θα μπορεί εύκολα να οδηγείται σε συμπεράσματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα του δικτύου, τα περιθώρια βελτίωσης σε διάφορα σημεία και στον εντοπισμό πιθανών απωλειών.
4. Δημιουργία «τράπεζας» δεδομένων (Data bank) το οποίο θα βρίσκεται σε υποδομή διαδικτυακού νέφους (cloud) και θα αποτελεί ένα χώρο συλλογής και αποθήκευσης πληροφοριών και δεδομένων από τα υφιστάμενα και μελλοντικά συστήματα του ΣΥΛ. Από την τράπεζα δεδομένων οι συλλεγμένες πληροφορίες και τα δεδομένα θα μπορούν να τροφοδοτούν το Ψηφιακό Δίδυμο του δικτύου και άλλα συστήματα.
5. Δημιουργία πλατφόρμας καταναλωτών, η οποία θα παρέχει στους καταναλωτές του ΣΥΛ προηγμένες διαδικτυακές υπηρεσίες, όπως πληρωμή λογαριασμού και δημιουργία διάφορων αιτήσεων και αναφορών.

Η χρηματοδότηση για τη δεύτερη παρέμβαση ανέρχεται στα €4 εκατομμύρια. Οι διάφορες σχετικές εργασίες για υλοποίηση των δράσεων ξεκίνησαν στα μέσα του 2022 και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το 2026.

Πράσινη και Ψηφιακή Μετάβαση

Αξίζει να σημειωθεί ότι, η επένδυση του ΣΥΛ συμβάλλει στην πράσινη μετάβαση του οργανισμού, στην προσαρμογή και στο μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, καθώς και στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ για το 2030 και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050. Η ανέγερση της νέας υδατοδεξαμενής σχετίζεται άμεσα με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, καθώς αυξάνει την ικανότητα παροχής νερού στους καταναλωτές σε περίπτωση κινδύνου που σχετίζεται με το κλίμα (πλημμύρες, καταιγίδες και ανομβρία). Η εφαρμογή έξυπνων τεχνολογιών νερού θα διευκολύνει τη συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων και θα συμβάλει στην οπτικοποίηση των δεδομένων για ορθή και έγκαιρη λήψη αποφάσεων, επιτρέποντας έτσι την αποτελεσματική παρακολούθηση και λειτουργία του δικτύου, τον ταχύτερο εντοπισμό διαρροών και τη συμπεριφορική αλλαγή των καταναλωτών σε σχέση με την προστασία του νερού, που αποτελεί φυσικό αγαθό του οποίου η ποσότητα φθίνει λόγω της κλιματικής αλλαγής. Συνεπώς, τα αποτελέσματα των πιο πάνω δράσεων αναμένεται ότι θα οδηγήσουν στη μείωση των απωλειών νερού και της άσκοπης σπατάλης του, με επακόλουθη μείωση της απαιτούμενης ενέργειας και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την άντληση και επεξεργασία του νερού ή την παραγωγή αφαλατωμένου νερού.

Τέλος, οι προαναφερόμενες δράσεις θα συμβάλουν στη ψηφιακή μετάβαση του οργανισμού μέσω της εφαρμογής και υιοθέτησης καινοτόμων τεχνολογιών, όπως η τεχνολογία  Internet of Things (IoT) για ασύρματη λήψη δεδομένων από το πεδίο, η εγκατάσταση αισθητήρων παρακολούθησης και ελέγχου του δικτύου σε πραγματικό χρόνο, η υποδομή επικοινωνίας και η χρήση της πρωτοποριακής τεχνολογίας Ψηφιακών Διδύμων και των εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης για τη δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος λήψης αποφάσεων.